- Global Voices на македонски - https://mk.globalvoices.org -

Мали: Соочување со сецесија и глад во очекување на избори

Категории: Супсахарска Африка, Мали, Бегалци, Владеење, Војни и конфликти, Граѓански медиуми, Избори, Катастрофи, Храна, Хуманитарен одговор

(Сите линкови водат кон извори на англиски јазик, освен оние кај кои е нагласено поинаку)

Светските медиуми ретко го покриваат Мали, наспроти тоа што се соочува со критични предизвици додека траат подготовките за претседателските избори [1], закажани за 29 април 2012. По соборувањето на режимот на Гадафи, Мали се соочува со враќањето вооружени групи Туарези [2] засолнети во Либија, кои се закануваат со барања за сецесија [3] (на француски) на територијата Азвад [4], или северен Мали.

(Според Википедија на македонски, Туарезите [5] себеси се нарекуваат Имугах или Кел Тамашек, односно „Говорители на јазикот тамашек“. Некои говорители на арапскиот јазик зборот Туарег, кој потекнува од берберското име на областа Фезан во Либија, го користат навредливо, со значење „баталени од Бога“. – прим. прев.)

Конфликтот до сега натера 195.000 луѓе да избегаат од своите домови [6] од средината на јануари, според хуманитарната канцеларија на ООН (OCHA). Дополнително, на 3 милиони жители на Мали им се заканува глад [7] (на француски) поради долготрајната суша во северниот регион.

Мали има полни раце работа со внатрешните работи, но сфаќа дека исто така треба да ја земе предвид регионалната стабилност и желбите на соседите – Алжир, Нигер и Мавританија – при справувањето со бегалската криза.

Screen shot of a Tuareg rebel via Azawad17Janv2012 [8]

Снимка од екран на Туарешки бунтовник од Азавад, 17 јануари 2012.

Претседателските избори во опасност

Една од последиците на бегалската криза беше бунтот на војската во северниот регион [9] на 20 март, чии учесници се заканија дека ќе се придружат на Туарешките бунтовници.

Сандрин Савадого објаснува [9] (на француски):

Alors que le gouvernement malien et les combattants du MNLA se renvoient la balle en s'accusant mutuellement d'être responsables de l'exode de plus de100 000 personnes, les combats font rage autour des derniers campements militaires encore entre les mains de l'armée officielle.

Додека Владата на Мали и бунтовниците од Националното движење за ослободување на Азавад (МНЛА) се обвинуваат меѓусебно за егзодусот на повеќе од 100.000 луѓе, се водат борби околу последните воени логори што сè уште се под контрола на армијата.

Во следниот видео-клип, неколку бунтовници објаснуваат на арапски и француски зашто дезертирале од армијата на Мали за да се борат со Туарешките бунтовници [10]:

Џереми Кинан  обезбедува повеќе информации за контекстот на туарешкиот бунт [11]:

По двомесечни борби, војската на Мали ја изгуби контролата на поголем дел од Азавад, при што најмалку 1.000 војници се смета дека се убиени, заробени или дезертирале. Во еден понижувачки инцидент на 24 јануари, воената база кај Агуелхок беше освоена откако на војниците кои ја бранеле им снемало муниција.
Од стратешка гледна точка, најзначајните борби беа кај Тесалит. Овој град е од голема важност поради близината на границата со Алжир и неговата армиска база и аеродром. До 4 март, три единици на Армијата на Мали ги прекинаа обидите да послужат како засилување на опсадената база. По една недела, војниците се повлекоа во Алжир, по што МНЛА ги презема и базата и аеродромот. Се смета дека војската претпрела значителни загуби, како во убиени, заробени или дезертирани војници, како и во уништена или заробена опрема.

Тој додава:

Возможно е идните напади на високо ранливото, номадско цивилно население, може да ги натераат бунтовниците да се предадат, како што беше случајот при претходните бунтови на Туарезите. Исто така е возможно напорите од страна на Владат на Мали преку напади на тајните паравоени сили, кампањите за ширење меѓуетничка омраза, војници во цивил кои во толпи извикуваат „смрт за Туарезите“ и пропагандата преку Интернет, да успеат да посеат раздор меѓу народот на Азавад, кој претставува комплексната политичка, етничка и социјална мешавина.

Од друга страна, има индиции дека бунтот е способен да се одржува многу подолго време, особено ако МНЛА добие поддршка од Туарезите од Нигер кои се добро вооружените и искусни борци, според некои непотврдени извештаи.

Можноста за сецесија е неприфатлива, според претседателскиот кандидат Ибрахим Бубакар Кеита, кој е главен противник на тековниот претседател Амаду Тумани Туре [12] (познат како АТТ). На еден состанок во Кајес, Мали, Кеите настојувал дека  Мали е „еден и неделив“ [3], според извештајот на Мадиаса Каба Диаките (на француски):

Il a réaffirmé  son attachement inébranlable au principe sacro-saint de l’indivisibilité du territoire national et a demandé à tous les Maliens de soutenir le chef de l’Etat, Amadou Toumani Touré, et de rester soudés derrière l’armée malienne pour qu’elle puisse repousser les assaillants afin de rétablir la sécurité et restaurer l’intégrité territoriale du Mali [..]  « L’élection du 29 avril est la première des solutions car voter c’est donner une nouvelle chance à la paix », selon IBK. A l’en croire, il sera sans doute difficile de faire voter tous nos compatriotes, notamment ceux refugiés à l’étranger mais voter c’est dire non à la guerre

Тој повтори дека е приврзан кон основниот принцип дека националната територија е неделива и ги повика сите жители на Мали да го поддржат шефот на државата Амаду Тумани туре и Армијата на Мали во одбивањето на нападите и враќање на мирот и територијалниот интегритет. […] „Изборите на 29 април се примарно решение, бидејќи гласањето значи давање шанса на мирот“ според ИБК (Ибрахим Бубакар Кеита). Сепак, ќе биде тешко да се овозможи сите жители на Мали да излезат на гласање, особено оние што се раселени преку границите, но да се гласа значи да се каже не на војната.

Долготрајна криза со храна

Конфликтот го прави олеснувањето на кризата со храната уште потешко.  Според УНИЦЕФ [13]:

Во погодените земји претстои неизбежната сушно,’ослабувачко‘ годишно време, во текот на кое се очекува да порасне бројот на деца чии животи ќе треба да се спасуваат со лекување во во центрите за исхрана. Регионалниот директор на агенцијата, Дејвид Гресли, изјави: „Повеќекратна катастрофа ги демне децата од Сехел. Дури и во најдобар случај, очекуваме повеќе од милион деца да пострадаат од тешка и акутна неухранетост кои ќе побараат помош во центрите за исхрана во наредните шест месеци.

Според интервјуто на  Абубакар Гуиндо, офицер за училишна исхрана на Светската програма за храна (ВФП) [14] на Блогкритикс:

Преку системот за рано предупредување, Владата идентификува 159 заедници кои се најпогодени од оваа криза. За да одговори на ова ВФП подготви Итна операција (ЕМОП) со компонента на Исхрана во училиштата со цел да се спречи напуштањето на училиштата од децата карактеристично за кризи од овој вид. ЕМОП ќе опфати правилна исхрана, размена на храна за работа, како и компонента базирана на кеш. (…) Покрај несигурноста поврзана со храната, ВФП ги испитува потребите на внатрешно раселените лица поради конфликтот на северот. Оваа проценка може да покаже зголемување на потребите. .

Останува прашањето дали воопшто ќе се одржат претседателските избори. Гаусо Јах Туре се сомнева (на француски):

le Mali est une grande nation démocratique et la tenue des élections ne doit aucunement le plonger dans le KO. En d’autre terme, la cohésion sociale et la paix doivent être vigoureusement préservées. Cela passe, bien entendu, par le dialogue et la réflexion. Quant à la question de savoir si les élections se tiendront le 29 Avril prochain ou non, une réponse exhaustive ne peut être donnée pour le moment.

Мали е голема демократска нација и изборите не смеат да ја турнат земјата во хаос. Со други зборови, прв приоритет мора да биде зачувување на општествената кохезија и мирот. Ова мора да се постигне преку дијалог и размена. Останува прашањето дали изборите ќе бидат одржани на 29 април, на што никој со сигурност не може да одговор.